Dân chủ hóa ở các nước diễn ra như thế nào?
Trích:
* SAMUEL P. HUNTINGTON là giáo sư Albert J. Weatherhead III của trường Đại học Harvard. Ông qua đời tháng 12/2008. Ông là một nhà khoa học chính trị xuất sắc trong các môn như quan hệ dân sự -quân sự, phát triển chính trị, nhà nước so sánh và đụng độ toàn cầu giữa các nền văn hóa. Giáo sư Huntington còn là một người bạn tốt của tạp chí quý Khoa học Chính trị và Biên tập viên của tạp chí này. Chúng tôi thương tiếc ông một cách sâu sắc. Bài báo này vốn đã được xuất bản trong số mùa Đông năm 1991 của Tạp chí và đã là một trong những bài viết được đọc nhiều nhất trên JSTOR và cả trên trang web của chúng tôi. ******************
Hướng dẫn cho những Người Chủ trương Dân chủ hóa 1: Cải cách Hệ thống Chuyên chế Các bài học chính của các cuộc chuyển đổi của Tây Ban Nha, Brazil và ở nơi khác cho các nhà cải cách dân chủ trong các chính phủ chuyên chế gồm:(1) Đảm bảo cơ sở chính trị của bạn. Càng nhanh càng tốt sắp đặt những người ủng hộ dân chủ hóa vào các vị trí quyền lực quan trọng trong chính phủ, đảng và quân đội(2) Duy trì tính hợp pháp ngược, tức là, tạo ra những thay đổi thông qua các thủ tục đã được thiết lập của chế độ phi dân chủ trước đó và đảm bảo cho các nhóm bảo thủ bằng những nhượng bộ mang tính tượng trưng, tuân theo đường lối hai tiến một lùi.(3) Dần dần thay khu vực cử tri của chính bạn, để giảm sự phụ thuộc của bạn vào các nhóm thuộc chính phủ phản đối sự thay đổi và để mở rộng khu vực cử tri của bạn theo hướng thu hút sự ủng hộ của các nhóm đối lập nhưng ủng hộ dân chủ.(4) Hãy sẵn sàng là những người bảo thủ sẽ có một vài hành động cực đoan để chấm dứt thay đổi (ví dụ như một cố gắng làm đảo chính) – thậm chí có thể khuyến khích họ làm thế - và sau đó đè bẹp họ một cách không thương xót, cô lập và làm mất uy tín các thành phần cực đoan hơn chống đối lại thay đổi.(5) Chớp lấy và giữ quyền kiểm soát sáng kiến này trong toàn bộ quá trình dân chủ hóa. Chỉ nên dẫn dắt bằng sức mạnh và không bao giờ đưa ra các giải pháp dân chủ hóa chỉ để đáp ứng lại áp lực trước đó từ các nhóm đối lập tiến bộ cực đoan hơn.(6) Giữ cho các kỳ vọng ở mức độ thấp về việc thay đổi có thể đi xa đến đâu; nói chuyện bằng ngôn ngữ dưới dạng duy trì quá trình đang diễn ra hơn là dưới dạng đạt được một vài điều dân chủ không tưởng hoàn toàn được trau chuốt.(7) Khuyến khích phát triển một đảng đối lập có trách nhiệm và ôn hòa, mà các nhóm chính trong xã hội (bao gồm cả giới quân đội) sẽ chấp nhận như một chính phủ thay thế hợp lý và không mang tính đe dọa.(8) Tạo ra một không khí chung về tính không thể tránh được của quá trình dân chủ hóa để nó được rộng rãi chấp nhận như một con đường phát triển cần thiết và tự nhiên cho dù cho đối với một vài người điều này vẫn còn là một điều ít được mong đợi.
Hướng dẫn cho các Nhà Dân chủ hóa 2: Lật đổ Chế độ Chuyên chếLịch sử của các cuộc thay thế gợi lên những hướng dẫn dưới đây dành cho các nhà ôn hòa dân chủ đối lập cố thử lật đổ một chế độ chuyên chế:(1) Tập trung sự chú ý ðến tính bất hợp pháp hoặc hợp pháp mơ hồ của chế độ chuyên chế; đây chính là điểm yếu nhất của chế độ này. Tấn công chế độ này ở những vấn đề chung là những quan tâm rộng rãi, như tham nhũng và tính tàn bạo. Nếu chế độ này hoạt động thành công (nhất là về kinh tế) thì những cuộc tấn công như vậy sẽ không hiệu quả. Khi hoạt động của nó dao động (vì nó phải), nêu bật tính bất hợp pháp của chế độ này trở thành đòn bẩy duy nhất quan trọng nhất cho việc ðánh bật nó ra khỏi vị trí quyền lực.(2) Cũng như các nhà lãnh đạo dân chủ, những kẻ thống trị độc tài theo thời gian gạt ra ngoài những người ủng hộ cũ của mình. Khuyến khích các nhóm bất mãn này ủng hộ dân chủ như một thay thế cần thiết cho hệ thống hiện hành. Đặc biệt nỗ lực đưa vào danh sách các nhà lãnh đạo kinh doanh, giáo sư tầng lớp trung lưu, các nhân vật tôn giáo và lãnh đạo các đảng chính trị, phần lớn những người này có lẽ đã ủng hộ việc thiết lập chế độ chuyên chế hiện thời. Phe đối lập hiện ra càng “đáng tôn trọng” và “có trách nhiệm”, càng dễ cho phe này giành được nhiều người ủng hộ hơn.(3) Nuôi mầm những vị tướng. Trong phân tích cuối cùng, liệu chế độ có sụp đổ hay không phụ thuộc vào việc liệu các vị tướng lĩnh quân đội có ủng hộ chế độ hay không, liệu họ có ủng hộ bạn tham gia vào phe đối lập chống lại chế độ hay không, hay họ sẽ đứng nhìn từ bên lề. Ủng hộ của giới quân sự có thể có ích khi khủng hoảng xảy ra, nhưng trên tất cả điều bạn thực sự cần là sự không sẵn lòng của giới quân sự trong việc bảo vệ cho chế ðộ hiện thời.(4) Thực hành và chủ trương phi bạo lực. Trong nhiều thứ khác, điều này sẽ làm cho bạn dễ dàng hơn thắng lại các lực lượng an ninh: lính thường không có xu hướng cảm thông với ai đã từng uống cốctai Molotov với họ.(5) Chớp lấy mọi cơ hội bày tỏ sự đối lập với chế độ, bao gồm cả việc tham gia vào các cuộc bầu cử do chế độ hiện hành tổ chức.(6) Xây dựng các mối quan hệ với giới truyền thông quốc tế, các tổ chức nhân quyền nước ngoài, và các tổ chức xuyên quốc gia như nhà thờ. Đặc biệt, huy động những người ủng hộ ở Mỹ. Đại biểu quốc hội Hoa Kỳ luôn tìm kiếm các nguyên cớ đạo đức để làm cho thiên hạ biết đến họ và để sử dụng chống lại hệ thống hành chính Hoa Kỳ. Kịch tính hóa sự nghiệp của bạn cho họ và cung cấp cho họ tài liệu với các cơ hội được chụp ảnh và lên hình trên truyền hình và với các bài phát biểu có thể trở thành các tin bài chính.(7) Tăng cường thống nhất trong các nhóm đối lập. Cố tạo ra các tổ chức bảo trợ toàn diện điều phối hợp tác giữa các nhóm như vậy. Điều này sẽ khó và như trong ví dụ của Philippines, Chile, Hàn Quốc, và Nam Phi cho thấy, những kẻ thống trị độc tài thường là chuyên gia trong việc xúc tiến tình trạng chia rẽ trong phe đối lập. Một bài thử về các tố chất của bạn để trở thành một nhà lãnh đạo dân chủ của đất nước mình là khả năng của bạn vượt qua những thách thức này và có biện pháp nào đó đảm bảo sự đoàn kết trong nội bộ phe đối lập. Hãy ghi nhớ sự thật của Gabriel Almond: “Nhà lãnh đạo vĩ đại là người xây dựng liên minh tài ba.”(8) Khi chế độ chuyên chế sụp đổ, hãy chuẩn bị sẵn sàng nhanh chóng lấp đầy chân không quyền lực được tạo ra sau đó. Có thể làm điều này bằng cách: đưa ra một vị lãnh đạo nổi tiếng, có uy tín, theo khuynh hướng dân chủ; mau chóng tổ chức bầu cử để đem lại tính hợp pháp rộng rãi cho một chính phủ mới; và xây dựng tính hợp pháp quốc tế bằng cách lấy sự ủng hộ của các nhân vật nước ngoài và xuyên quốc gia (các tổ chức quốc tế, Mỹ, Cộng đồng châu Âu, Nhà thờ Thiên chúa giáo). Hãy nhận thức rằng một số đối tác liên minh cũ của bạn sẽ muốn thiết lập một chế độ chuyên chế mới của riêng họ và thầm lặng tổ chức những người ủng hộ dân chủ lại để chống lại nỗ lực này nếu họ thực hiện được.
Nguồn: http://danchimviet.com/articles/1527/1/Dan-ch-hoa--cac-nc-din-ra-nh-th-nao-1/Page1.html
Trích:
* SAMUEL P. HUNTINGTON là giáo sư Albert J. Weatherhead III của trường Đại học Harvard. Ông qua đời tháng 12/2008. Ông là một nhà khoa học chính trị xuất sắc trong các môn như quan hệ dân sự -quân sự, phát triển chính trị, nhà nước so sánh và đụng độ toàn cầu giữa các nền văn hóa. Giáo sư Huntington còn là một người bạn tốt của tạp chí quý Khoa học Chính trị và Biên tập viên của tạp chí này. Chúng tôi thương tiếc ông một cách sâu sắc. Bài báo này vốn đã được xuất bản trong số mùa Đông năm 1991 của Tạp chí và đã là một trong những bài viết được đọc nhiều nhất trên JSTOR và cả trên trang web của chúng tôi. ******************
Hướng dẫn cho những Người Chủ trương Dân chủ hóa 1: Cải cách Hệ thống Chuyên chế Các bài học chính của các cuộc chuyển đổi của Tây Ban Nha, Brazil và ở nơi khác cho các nhà cải cách dân chủ trong các chính phủ chuyên chế gồm:(1) Đảm bảo cơ sở chính trị của bạn. Càng nhanh càng tốt sắp đặt những người ủng hộ dân chủ hóa vào các vị trí quyền lực quan trọng trong chính phủ, đảng và quân đội(2) Duy trì tính hợp pháp ngược, tức là, tạo ra những thay đổi thông qua các thủ tục đã được thiết lập của chế độ phi dân chủ trước đó và đảm bảo cho các nhóm bảo thủ bằng những nhượng bộ mang tính tượng trưng, tuân theo đường lối hai tiến một lùi.(3) Dần dần thay khu vực cử tri của chính bạn, để giảm sự phụ thuộc của bạn vào các nhóm thuộc chính phủ phản đối sự thay đổi và để mở rộng khu vực cử tri của bạn theo hướng thu hút sự ủng hộ của các nhóm đối lập nhưng ủng hộ dân chủ.(4) Hãy sẵn sàng là những người bảo thủ sẽ có một vài hành động cực đoan để chấm dứt thay đổi (ví dụ như một cố gắng làm đảo chính) – thậm chí có thể khuyến khích họ làm thế - và sau đó đè bẹp họ một cách không thương xót, cô lập và làm mất uy tín các thành phần cực đoan hơn chống đối lại thay đổi.(5) Chớp lấy và giữ quyền kiểm soát sáng kiến này trong toàn bộ quá trình dân chủ hóa. Chỉ nên dẫn dắt bằng sức mạnh và không bao giờ đưa ra các giải pháp dân chủ hóa chỉ để đáp ứng lại áp lực trước đó từ các nhóm đối lập tiến bộ cực đoan hơn.(6) Giữ cho các kỳ vọng ở mức độ thấp về việc thay đổi có thể đi xa đến đâu; nói chuyện bằng ngôn ngữ dưới dạng duy trì quá trình đang diễn ra hơn là dưới dạng đạt được một vài điều dân chủ không tưởng hoàn toàn được trau chuốt.(7) Khuyến khích phát triển một đảng đối lập có trách nhiệm và ôn hòa, mà các nhóm chính trong xã hội (bao gồm cả giới quân đội) sẽ chấp nhận như một chính phủ thay thế hợp lý và không mang tính đe dọa.(8) Tạo ra một không khí chung về tính không thể tránh được của quá trình dân chủ hóa để nó được rộng rãi chấp nhận như một con đường phát triển cần thiết và tự nhiên cho dù cho đối với một vài người điều này vẫn còn là một điều ít được mong đợi.
Hướng dẫn cho các Nhà Dân chủ hóa 2: Lật đổ Chế độ Chuyên chếLịch sử của các cuộc thay thế gợi lên những hướng dẫn dưới đây dành cho các nhà ôn hòa dân chủ đối lập cố thử lật đổ một chế độ chuyên chế:(1) Tập trung sự chú ý ðến tính bất hợp pháp hoặc hợp pháp mơ hồ của chế độ chuyên chế; đây chính là điểm yếu nhất của chế độ này. Tấn công chế độ này ở những vấn đề chung là những quan tâm rộng rãi, như tham nhũng và tính tàn bạo. Nếu chế độ này hoạt động thành công (nhất là về kinh tế) thì những cuộc tấn công như vậy sẽ không hiệu quả. Khi hoạt động của nó dao động (vì nó phải), nêu bật tính bất hợp pháp của chế độ này trở thành đòn bẩy duy nhất quan trọng nhất cho việc ðánh bật nó ra khỏi vị trí quyền lực.(2) Cũng như các nhà lãnh đạo dân chủ, những kẻ thống trị độc tài theo thời gian gạt ra ngoài những người ủng hộ cũ của mình. Khuyến khích các nhóm bất mãn này ủng hộ dân chủ như một thay thế cần thiết cho hệ thống hiện hành. Đặc biệt nỗ lực đưa vào danh sách các nhà lãnh đạo kinh doanh, giáo sư tầng lớp trung lưu, các nhân vật tôn giáo và lãnh đạo các đảng chính trị, phần lớn những người này có lẽ đã ủng hộ việc thiết lập chế độ chuyên chế hiện thời. Phe đối lập hiện ra càng “đáng tôn trọng” và “có trách nhiệm”, càng dễ cho phe này giành được nhiều người ủng hộ hơn.(3) Nuôi mầm những vị tướng. Trong phân tích cuối cùng, liệu chế độ có sụp đổ hay không phụ thuộc vào việc liệu các vị tướng lĩnh quân đội có ủng hộ chế độ hay không, liệu họ có ủng hộ bạn tham gia vào phe đối lập chống lại chế độ hay không, hay họ sẽ đứng nhìn từ bên lề. Ủng hộ của giới quân sự có thể có ích khi khủng hoảng xảy ra, nhưng trên tất cả điều bạn thực sự cần là sự không sẵn lòng của giới quân sự trong việc bảo vệ cho chế ðộ hiện thời.(4) Thực hành và chủ trương phi bạo lực. Trong nhiều thứ khác, điều này sẽ làm cho bạn dễ dàng hơn thắng lại các lực lượng an ninh: lính thường không có xu hướng cảm thông với ai đã từng uống cốctai Molotov với họ.(5) Chớp lấy mọi cơ hội bày tỏ sự đối lập với chế độ, bao gồm cả việc tham gia vào các cuộc bầu cử do chế độ hiện hành tổ chức.(6) Xây dựng các mối quan hệ với giới truyền thông quốc tế, các tổ chức nhân quyền nước ngoài, và các tổ chức xuyên quốc gia như nhà thờ. Đặc biệt, huy động những người ủng hộ ở Mỹ. Đại biểu quốc hội Hoa Kỳ luôn tìm kiếm các nguyên cớ đạo đức để làm cho thiên hạ biết đến họ và để sử dụng chống lại hệ thống hành chính Hoa Kỳ. Kịch tính hóa sự nghiệp của bạn cho họ và cung cấp cho họ tài liệu với các cơ hội được chụp ảnh và lên hình trên truyền hình và với các bài phát biểu có thể trở thành các tin bài chính.(7) Tăng cường thống nhất trong các nhóm đối lập. Cố tạo ra các tổ chức bảo trợ toàn diện điều phối hợp tác giữa các nhóm như vậy. Điều này sẽ khó và như trong ví dụ của Philippines, Chile, Hàn Quốc, và Nam Phi cho thấy, những kẻ thống trị độc tài thường là chuyên gia trong việc xúc tiến tình trạng chia rẽ trong phe đối lập. Một bài thử về các tố chất của bạn để trở thành một nhà lãnh đạo dân chủ của đất nước mình là khả năng của bạn vượt qua những thách thức này và có biện pháp nào đó đảm bảo sự đoàn kết trong nội bộ phe đối lập. Hãy ghi nhớ sự thật của Gabriel Almond: “Nhà lãnh đạo vĩ đại là người xây dựng liên minh tài ba.”(8) Khi chế độ chuyên chế sụp đổ, hãy chuẩn bị sẵn sàng nhanh chóng lấp đầy chân không quyền lực được tạo ra sau đó. Có thể làm điều này bằng cách: đưa ra một vị lãnh đạo nổi tiếng, có uy tín, theo khuynh hướng dân chủ; mau chóng tổ chức bầu cử để đem lại tính hợp pháp rộng rãi cho một chính phủ mới; và xây dựng tính hợp pháp quốc tế bằng cách lấy sự ủng hộ của các nhân vật nước ngoài và xuyên quốc gia (các tổ chức quốc tế, Mỹ, Cộng đồng châu Âu, Nhà thờ Thiên chúa giáo). Hãy nhận thức rằng một số đối tác liên minh cũ của bạn sẽ muốn thiết lập một chế độ chuyên chế mới của riêng họ và thầm lặng tổ chức những người ủng hộ dân chủ lại để chống lại nỗ lực này nếu họ thực hiện được.
Nguồn: http://danchimviet.com/articles/1527/1/Dan-ch-hoa--cac-nc-din-ra-nh-th-nao-1/Page1.html
Thành thật Cảm ơn DanChimViet và Dịch giả Vương Thiện để được phép trích phần Hướng Dẫn những Nhà Chủ Trương Dân Chủ Hóa Đất Nước. Hy vọng góp phần trong muôn một để cùng Quý Vị thực hiện hoài bão của Công Dân Việt. Chúc thành công.
Trang Thanh Phong
Con Đường Tôi Về - ca sĩ Ngọc Lan
